Η ευθύνη του διοικητή

Το Γ’ΣΣ βρισκόταν βαθιά μέσα στην Βουλγαρία.

Οι εξελίξεις τους προηγούμενους μήνες με την εξέγερση της τουρκικής μειονότητας και την βίαιη καταστολή της από το βουλγαρικό στρατό, έφερε την Τουρκική 1^η Στρατιά έξω από το Πλόντιβ και τον Πύργο, και την Βουλγαρική κυβέρνηση να καλεί την παλιά συμμαχία του Α’ Βαλκανικού πολέμου. Το Βουλγαρικό έδαφος ήταν πρόσφορο για ξεκαθάρισμα παλιών λογαριασμών μεταξύ των βαλκανικών εθνών και των Ασιατών εποίκων. Όπως και στην Ουκρανία το 2014, δεν υπήρχε καμία σύγκρουση εκτός των συνόρων της Βουλγαρίας μεταξύ των αντιμαχομένων δυνάμεων ακόμα και στα  εύθραυστα και μεγάλα ελληνοτουρκικά σύνορα.  Όπως στην Ουκρανία η ΕΕ, το ΝΑΤΟ και η Ρωσία έκατσαν θεατές σε ένα παιχνίδι με πολλά κέρδη.

Η Ελλάδα με ένα Σώμα Στρατού μπήκε τελευταία στο παιχνίδι όταν οι Σερβικές, Βουλγαρικές και Ρουμανικές δυνάμεις είχαν απωθηθεί βορειοδυτικά. Με το Δ’ΣΣ να κρατάει σταθερά το ελληνικό έδαφος, το Γ’ΣΣ με τα οχήματα των Συνταγμάτων Στρατηγικών Μεταφορών έφτασε τάχιστα στα σύνορα.  Πέρασε πάνω τη Ροδόπη από την ανατολική Μακεδονία βόρια των Σερρών και από την Θράκη βόρεια της Ξάνθης, με την βοήθεια Βούλγαρων αξιωματικών και της τοπικής εθνοφυλακής που το οδήγησαν μέσα από ορεινούς  δρόμους και μονοπάτια. Το Σώμα χωρίς να σταματήσει πουθενά, βγήκε από τα δασώδη όρη νύχτα και έπεσε στα πλαϊνά του 3^ου τουρκικού ΣΣ. Οι Τούρκοι έχοντας την προσοχή τους στις σλαβικές δυνάμεις, αιφνιδιάστηκαν και το 3^ο ΣΣ παραχώρησε έδαφος με βαριές απώλειες έδαφος χάνοντας το Πλόντιβ , με τα υπολείμματα να φεύγουν άτακτα στριμώχνοντας το βόρειο 2^οΣΣ της Τουρκικής προέλασης προς τη Σόφια, η οποία είχε σχήμα Λ με την μύτη προς την πρωτεύουσα. 

Φυσικά ο δεύτερος σε μέγεθος στρατός του ΝΑΤΟ δεν έκατσε να κοιτάει. Ενώ τα ΣΣ της 1^ης Στρατιάς αναδιοργανώνονταν προς την απειλή στα μετόπισθεν τους, με παρόμοια μέσα με τα ελληνικά συντάγματα μεταφορών έφεραν από την Αν. Θράκη το 6^ο ΣΣ από την 2^η Στρατιά, που είχε αλλάξει σε ρόλο φρουράς την 1^η Στρατιά μέσα στην Βουλγαρία,  με την θέση του να παίρνει το Πραιτοριανό 4^ο ΣΣ της Άγκυρας. Την νύχτα που η ΧΧΤΘΜ έφτανε τον οδικό άξονα Σόφιας-Πύργου, οι πρώτοι αλεξιπτωτιστές έπεφταν στην Ροδόπη. Τους ακολούθησαν μονάδες της 2^ης Στρατιάς με ελικόπτερα και αργότερα και πίσω τους το 6^ο ΣΣ πάνω στον οδικό άξονα Ανδριανούπολης-Πλόντιβ στα μέσα του οποίου έκαναν αριστερά προς τον Νότο.

Ο Αντιστράτηγος Γιαννακάς περίμενε καθιστός την πρωινή αναφορά του επιτελείου του. Η πλαστική πτυσσόμενη καρέκλα του βρισκόταν στο κέντρο μιας σκηνής της οποίας οι τέσσερις πλευρές ήταν δεμένες σε αντίστοιχα Μ577. Δίπλα και πίσω τις θέσεις για τους επιτελείς και μπροστά κρεμασμένος ένας τεράστιος χάρτης. Η κούραση και η αϋπνία των τελευταίων εβδομάδων τον είχε καταβάλει, τόσο στην προετοιμασία ενός κούφιου Νατοϊκού τακτικού στρατηγείου σε εκστρατευτική δύναμη, όσο και στις μάχες πρόσφατα – η δε αποκοπή τον είχε αποτελειώσει ψυχολογικά. Όλοι είχαν ξεχάσει την τουρκική κίνηση στο Αφιόν Καραχισάρ σχεδόν 100 χρόνια πριν.  Είχαν ξεχάσει την μάζα τους, τα τροχοφόρα τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα σε επάρκεια, και τις πληροφορίες την μειονότητας στην περιοχή. Η πρωινή αναφορά ήταν η πρόκληση για αυτόν να ξεπεράσει τακτικά τον αντίπαλο και να φέρει εκείνον στην θέση που ήταν τώρα – κυκλωμένος.

Ανυπόμονα κοίταζε τον χάρτη. Βόρεια  τα 2 ΣΣ (2^ο και 3^ο) μπερδεμένα μεταξύ τους, προσπαθούσαν να στοιχηθούν τόσο να αντιμετωπίσουν τον ίδιο όσο και τις σλαβικές δυνάμεις περνώντας το ένα μέσα από το άλλο. Το «χτυπημένο» θα στεκόταν απέναντι από τις Ρουμανικές δυνάμεις στο Κάρλοβο και το 2^ο ΣΣ θα πέρναγε νότια προς το Πλόντιβ για να τον συναντήσει. Δεν ήξερε αν είχαν την απαραίτητη ΔΜ και την τακτική άνεση για κάτι τέτοιο – το πέρασμα φίλιων μονάδων μέσα από άλλες είναι επιχειρησιακή τέχνη – αλλά περίμενε όταν το καταφέρουν να βρει τις 3 από τις 4 ταξιαρχίες του 2^ου ΣΣ  απέναντί του. Μια μ/κ ταξιαρχία θα έμενε λογικά να βοηθήσει το 3^ο ΣΣ να σταθεί στα πόδια του. Βόριο-ανατολικά το 5^ο ΣΣ που είχε φτάσει έξω από τη Σόφια περίμενε το 2^ο ΣΣ πίσω του για να το αντικαταστήσουν για να προχωρήσει στη πόλη ή να μπει σε εφεδρεία. Με τις διαταγές του διοικητή της 1^ης Στρατιάς έστριβε προς το νότο με δύο ΤΘΤ - προφανώς για να ενωθεί με το 6^ο ΣΣ– ενώ άφηνε τρεις ΜΚΤ μπροστά από τους Βούλγαρους.  Το 6^ο ΣΣ είχε ενωθεί με τα δυτικά ελαφρά τμήματα της 2^ης Στρατιάς και είχε αναπτυχθεί με 2 παράλληλες και ανόμοιες φάλαγγες, από ανατολικά προς δυτικά, με τα μέτωπα προς τα έξω. Οι δύο ταξιαρχίες  αλεξιπτωτιστών και ελαφρού πεζικού κοίταζαν νότια για να ελέγχουν την σύνορα με την Ελλάδα -και το Δ'ΣΣ που έφερνε την μια μεραρχία του δυτικά- ενώ οι δύο ταξιαρχίες  του κοίταζαν προς το Γ’ ΣΣ. Εφτά σχηματισμοί έναντι έξι δικών του. Οι τέσσερις τουρκικές ταξιαρχίες, δυο αριστερά και απο μια, πανω-κάτω, ήταν τεθωρακισμένες: τετράγωνες,  με διπλές μοίρες πυροβολικού και ΤΟΜΑ. Ο Γιάννακας περίμενε  χρονικά αρχικά επίθεση από αριστερά και στην συνέχεια από πίσω. Οι δυνάμεις αυτές θα ήταν το σφυρί και το 2^ο μπροστά του το αμόνι.

Την προσοχή του τράβηξε ο αξιωματικός στην κονσόλα επικοινωνιών. Το στρατηγείο είχε το καλύτερο υλικό διοίκησης λόγω της Νατοϊκής αποστολής του. Ο Λοχαγός ενημέρωνε τους δύο λοχίες για την θέση των Τούρκων, για την διαβίβαση των σημάτων στις δύο μεραρχίες του. Βόρεια η ΧΧΤΘΜ, είχε πιάσει την εθνική όσο Σόφιας – Φιλιππούπολης και είχε σταματήσει. Πίσω της η ΙΙΜΜΠ ήταν νότια του Πλόντιβ και συνέχιζε την εκκαθάριση θυλάκων. Οι δύο ΕΑΝ και η ΤΑΞΑΣ που είχε το ΣΣ, είχαν στρέψει το ενδιαφέρον τους δυτικά. Στο κέντρο ο μόνος λόγος που το ΣΣ είχε ελπίδες ζωής. Επιμένοντας στον εκστρατευτικό χαρακτήρα του Γ’ΣΣ ο Γιαννακάς είχε επιστρατεύσει και πληρώσει στο φουλ την 3^η ΤΑΞΥΠ χωρίς να περιμένει ανεφοδιασμό από την Θεσσαλονίκη.

Ο Συνταγματάρχης του 2ου Γραφείου, βγήκε από το όχημα του και συγκέντρωσε την ομάδα. Οι δυο ταξίαρχοι, ο υποδιοικητής του και ο επιτελάρχης του,  έκατσαν δίπλα του με την ίδια αγωνία και κούραση στα μάτια. Ο Συνταγματάρχης έβγαλε το παλιό και πρόσθεσε ένα νέο διαφανές φύλο πάνω στον χάρτη με τις πρόσφατες θέσεις.  Με επαγγελματισμό ανέφερε την τακτική κατάσταση ενώ με ένα μεταλλικό δείκτη πέρναγε απο όλες τις μονάδες, ελληνικές και τουρκικές ξεχωριστά. Ενώ οι ελληνικές ήταν σε μπλε χρώμα οι τουρκικές ανα ΣΣ/Στρατιά είχαν διαφορετικό. Η ελληνική διάταξη θύμιζε ένα μπλε μπαλόνι μέσα σε ενα πέταλο με καρφιά έτοιμα να το σπάσουν. Πέταλο... Η δεξιά διάταξη είχε αραιά σημάδια μεγέθους τάγματος, από δύο σώματα, το 3οΣΣ που χτύπησε και το 6^ο ΣΣ που τον απέκοψε – σε ρόλο κάλυψης των οδών ανεφοδιασμού. Το βλέμμα του τράβηξε και άλλο δεξιά μέχρι που έφτασε στο κέντρο της ανατολικής Θράκης. Βέλη έδειχναν τις μονάδες του  4^ου ΣΣ που έφταναν μαζικά να καλύψουν το κενό. Ποιος ξέρει πόσες θα έφερναν ακόμα από την ανατολή... Το Δ'ΣΣ απέναντι τους είχε μόνο την XVIΜΠ αλλά με μια ΤΘΤ με Leopard2A4. Έστριψε πάλι αριστερά. Η ΧΧΤΘΜ είχε τις τρεις ταξιαρχίες της οριζόντια, η 25^η ΤΘΤ, η 23^η ΤΘΤ και η 50^η ΜΚΤ , με την αριστερή 25^η ελαφρά πιο πίσω απο τις άλλες. Η ΙΙΜΜΠ είχε στηθεί με τον ίδιο τρόπο: 24^η ΤΘΤ, 33^η ΜΚΤ και 34^η ΜΚΤ σε σειρά, αλλά με την αριστερή 24^η ΤΘΤ πιο βόρεια.

Ο Γιαννακάς αποφάσισε ότι δεν μπορούσε να περιμένει να τελειώσει η αναφορά ως συνήθως. Οι μέραρχοι θα αντιδρούσαν στην απειλή αλλά δεν είχαν την γενική εικόνα που είχε αυτός, ενώ αν δρούσαν μεμονωμένα και χειρότερα οι ταξίαρχοί τους μεμονωμένα το Γ’ ΣΣ δεν θα είχε την ικανότητα να δράσει έναντι των τριών ΣΣ μπροστά, αριστερά και πίσω του.  Έστριψε στον Επιτελάρχη του. «Κώστα συνεχίστε την αναφορά αργότερα  - έχουμε δουλειά να κάνουμε τώρα. Εσύ, το 2^ο και το 3^ο Γραφείο, ο διευθυντής πυροβολικού και ο σύνδεσμός της αεροπορίας, και ο βοηθός του 4^ου μείνετε πίσω. Οι άλλοι να γυρίζουν στις δουλειές τους. Χρειαζόμαστε ένα σχέδιο τώρα πριν οι μέραρχοί μου τραβήξουν σε διαφορετικές κατευθύνσεις και κόψουν το Σώμα στην μέση.» Οι επιτελείς γύρισαν στα Μ577 και στα πόστα τους ενώ η μικρή ομάδα πήρε θέσεις κυκλικά γύρω από τον σωματάρχη. Ο Γιαννακάς ξανακοίταξε τον χάρτη και μετά τα πρόσωπα των στελεχών και φίλων του. Τα πρόσωπά τους έδειχναν την ντροπή της αποκοπής και την σοβαρότητα της κατάστασης. Ήξερε τι θα τους πει αλλά έψαχνε τον τρόπο. Ήταν όλοι τους όπως και αυτός κουρασμένοι, βρόμικοι, στεναχωρημένοι και με άσχημη διάθεση. Σηκώθηκε από την καρέκλα και σταύρωσε τα χέρια στο στήθος. Προχώρησε προς το χάρτη γνωρίζοντας ότι όλοι τον κοιτάνε και έκανε ότι δήθεν τον μελετούσε. Η αλήθεια είναι ότι έψαχνε ακριβώς τα λόγια και την μέθοδο που θα ειπωθούν. Ο Διοικητής, ο Ηγέτης κρατάει τον Σχηματισμό πάνω του. Οι πράξεις του αντιγράφονται από τους κατώτερούς του μαζί με την ψυχολογία του. Αν οι διαταγές του ήταν σε ύφος μίζερο, η μιζέρια θα πέρναγε από την μικρή ομάδα, στους μεράρχους, στους ταξίαρχους, στους διοικητές των μονάδων μέχρι και τον τελευταίο στρατιώτη του. Είχε πενήντα χιλιάδες άνδρες – δικούς του άνδρες. Δεν είχε χρόνο να τους επισκεφτεί, να τους ανυψώσει το ηθικό, να ειδωθεί μέσα τους περήφανος και στητός. Γύρισε προς την μονάδα με ύφος αποφασισμένου ανθρώπου, με ύφος νικητή. «Ο κίνδυνος είναι οι τέσσερις τεθωρακισμένες με το καλύτερο υλικό. Θα πέσουν πάνω μας, οι δύο πρώτες από δυτικά και νότια ξεχωριστά και οι δύο από το βορρά μαζί. Θα προσπαθήσουν να περάσουν μέσα μας και να διαλύσουν την 3^η ΤΑΞΥΠ. Αν ο αρχιστράτηγός τους ήθελε να μας χτυπήσει στα ίσια θα έφερνε το 6^ο ΣΣ πάνω μας. Θα μπλέκαμε σε μάχη από προχτές, χωρίς να  περάσουμε πάνω από το Πλόντιβ, τρέποντας το 3^ο ΣΣ σε φυγή. Θυσίασε το 3^ο ΣΣ για να μας κυκλώσει και να μας διαλύσει, με ένα τέτοιο χτύπημα που είχαμε να δούμε 100 χρόνια. Το προηγούμενο έχασε την Μικρά Ασία. Δεν σκοπεύω αυτό να κάνει σύνορα στην Θεσσαλονίκη.» Οι άντρες του κούνησαν το κεφάλι συγκαταβατικά. «Πιστεύω ότι θα μας χτυπήσουν πρώτα από δυτικά και από νότια γιατί οι δρόμοι είναι καθαροί χωρίς δικές τους δυνάμεις ενώ από βόρεια θα χρειαστεί προσοχή μέσα στο πλήθος χτυπημένων φαλαγγών για να περάσουν προς την 20^η ΤΘΜ. Δεν θα το κάνουν με χαρά γιατί ξέρουν το υλικό της. Οι τεθωρακισμένες τους δυτικά έχουν Leopard2A4, η βόρεια SABRA αλλά η νότια αρχαία Μ48Τ2. Θα κάνουμε κάτι που η ελαφριά δομή μας επιτρέπει» Οι άντρες τον κοίταξαν με ελαφρύ χαμόγελο. Η ευχάριστη αναμονή πριν την απάντηση σε μια απορία. Γύρισε στον χάρτη και άρχισε να δείχνει με το δάχτυλο: «Σε ενέργεια από ΤΩΡΑ, η 25^η και η 23^η θα στρίψουν νοτιοδυτικά παράλληλα και θα πιάσουν έδαφος μπροστά στις 2 ΤΘΤ του 5^ου ΣΣ. Η 24^η ΤΘΤ θα επιτεθεί στην ΤΘΤ του 2^ου ΣΣ. Οι τρεις αυτές ΤΘΤ θα είναι από δω και πέρα οι δυνάμεις της ΧΧΤΘΜ. Η 50^η , η 33^η , η Γ’ ΕΑΝ και ένας ΛΕΕΠ σε υποστήριξη, θα επιτεθούν άμεσα στην ΤΘΤ του 6^ου ΣΣ. Η 34^η και η Β’ΕΑΝ σε ρόλο ασφάλειας της 3^ης ΤΑΞΥΠ, και μαζί με αυτή θα τραβήξουν ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ στην οδό Σόφιας-Πύργου και θα περάσουν μέσα από τις γραμμές ανεφοδιασμού των Τούρκων. Θα αποτελούν από εδώ και πέρα τις δυνάμεις της ΙΙΜΠ. Θα πέσει πάνω τους όλη η αεροπορία και τα ελικόπτερά τους οπότε να έχουν μαζί το 75% των αντιαεροπορικών. Θα συνεχίσουν μέχρι να φτάσουν στο Χάσκοβο.» 

Γύρισε προς τους άντρες, τα μάτια τους ανοιχτά με απορία χωρίς ίχνος μιζέριας. Είχε καταφέρει αυτό που ήθελε. «Η ΧΧΤΘΜ θα οπισθοχωρήσει αργά πίσω από την ΙΙΜΠ, και θα βοηθήσει ή θα αντικαταστήσει αυτές στον αγώνα κατά της ΤΘΤ του 2^ου ΣΣ. Σκοπός είναι από την Στάρα Ζαγόρα να τραβήξουμε προς το τριεθνές νότιο ανατολικά αποκόπτοντας μαζικά τις γραμμές τους. Ενώ θα περιμένουν να περάσουμε στο Σβίλενγκραντ και στα σύνορά μας, εμείς θα κόψουμε ανατολικά από το Χαρμανλί και θα οχυρωθούμε μέχρι το Γρανίτοβο. Η Β’ΕΑΝ θα πιάσει επαφή με το Δ’ΣΣ για αρχίσει να μας παρέχει διοικητική μέριμνα – πιθανό και μια μ/κ ταξιαρχία. Θα έχουμε 1 στρατιά δυτικά και πιθανόν μια ανατολικά και νότια. Μην το λάβετε υπόψη. Η δυτική θα είναι χωρίς εφόδια και με τους Σλάβους πίσω τους, ενώ ανατολικά το πιο καλό άρμα είναι της εποχής που είχα ένα αστέρι, πέντε τρίχες στο σαγόνι και καβάλαγα ΑΜΧ-30.» 

ΟΙ άντρες γέλαγαν ανοιχτά πια! «Σκοπός μας σε καμία μάχη δεν είναι η καταστροφή του αντιπάλου αλλά η καθυστέρηση αυτού μέχρι να πιάσουμε Θράκη. Με αντεπιθέσεις και μόνο θα τραβήξουμε ανατολικά, θα του κόψουμε τις γραμμές και θα τον @@ στο σημείο.» Τα μάτια του έβγαζαν φωτιά. «Κύριοι το Πλόντιβ δεν θα μείνει στην ελληνική ιστορία σαν την καταστροφή του Γ’ΣΣ αλλά σαν την καταστροφή της 1^ης Στρατιάς. Η αεροπορία και η Στρατιά να ενημερωθούν για την κίνησή μας» Δεν είχε κάτι άλλο να πει. Έβλεπε το επιτελείο του να «τρώγεται» να αρχίσει το έργο του. Ο ενθουσιασμός του τους είχε ηλεκτρίσει. «Άντε τι περιμένετε λοιπόν! Γρήγορα στα πόστα σας!»