Η σύγκρουση των Δικεφάλων

H Βόρειος Ήπειρος (BH) αποτελεί περιοχή της Ηπείρου η οποία δόθηκε στο Αλβανικό κράτος επι της δημιουργίας αυτού το 1913. Οι Έλληνες της περιοχής μετοίκησαν μαζικά στην Ελλάδα με την πτώση του Κομουνιστικού καθεστώτος στις αρχές της δεκαετίας του 90 αφήνοντας λιγότερους από 60,000 κατοίκους πίσω. Η κοινότητα των Βορειοηπειρωτών στην Ελλάδα έφτασε να αριθμεί τους 250,000 το 2010, πλήρως ενσωματωμένη στην Ελλαδική κοινωνία. Ένα εκ των πολιτικών κομμάτων της Ελλάδας, ακροδεξιών απόψεων και λαϊκιστικών ψηφοθηρικών πρακτικών αποφάσισε να τους εκμεταλλευτεί εκλογικά για την μελλοντική επιβίωσή του. Η πρόταση που έγινε από κάποια μέλη προς τον αρχηγό του κόμματος ήταν ασφαλέστερη επικοινωνιακά από ακραίες απόψεις περί Τουρκίας άλλου ακροδεξιού κόμματος που ανταγωνιζόταν το ίδιο κοινό (κανείς τους δεν ξεχνούσε το φιάσκο των Ιμίων), και είχε και μελλοντικά οφέλη: Η περιουσία των Ελλήνων της ΒΗ θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί στα πρότυπα της αντίστοιχης τουρκικής προσπάθειας στην Θράκη με τραπεζικά δάνεια. Η προσπάθεια αυτή ήταν το πρότυπο εφαρμογής σε μια σειρά από κινήσεις που έγιναν μέσα στο 2015 όταν το κόμμα βρέθηκε τυχοδιωκτικά στην κυβέρνηση της Ελλάδας. Εντατικά μέσω οπαδών του κόμματος στην Εκκλησία, στο Προξενείο και σε επιχειρήσεις στην Αλβανία, οργανώθηκε μια επιτροπή διάφορη από το μειονοτικό πολιτικό ελληνόφωνο κόμμα της Ομόνοιας, η Επιτροπή Αναγνώρισης ΒΗ (ΕΑΒΗ). Τα Χριστούγεννα του 2015 η επιτροπή γιόρτασε στην Κλεισούρα την δημιουργία επίσημων γραφείων, μαζί με παραρτήματα σε Ιωάννινα και Αθήνα και άρχισε να ετοιμάζεται για διπλωματικό αγώνα κατά των Αλβανικών αρχών.

Η Αλβανία λόγω του παρελθόντος της είχε γιγάντια και άκρως λειτουργική υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας. Η τελευταία ανέφερε τα γεγονότα στον προϊστάμενο Υπουργό και αυτός με την σειρά του στην επιτροπή Εσωτερικής Ασφάλειας του Αλβανικού Κοινοβουλίου. Ο Αλβανός Πρωθυπουργός είχε εκλεγεί με εθνικιστικά συνθήματα όπως όλες οι κυβερνήσεις μετά τον πόλεμου του Κοσόβου. Στην Ελληνική παρέμβαση βρήκε ο ίδιος με την σειρά του την λύση παραμονής του στην εξουσία. Αποφάσισε να δράσει δυναμικά γνωρίζοντας εμπειρικά ότι η Ελλάδα δεν θα εμπλεκόταν, κάτι που δεν έκανε στις καλές στιγμές της, πόσο μάλλον όταν βρισκόταν υπό καθεστώς οικονομικής παρακμής και ανάγκης εξωτερικής παρακολούθησης από το 2008. Αρχές Ιανουαρίου η Αλβανική Αστυνομία έκλεισε τα γραφεία της οργάνωσης στην ΒΗ (είχε ανοιχτεί και ένα στους Αγίους Σαράντα), συλλαμβάνοντας τα 12 κύρια μέλη με την κατηγορία της προδοσίας. Και άλλα μέλη συλλήφθηκαν τις επόμενες μέρες μαζί και οι Έλληνες πολίτες που βοήθησαν το στήσιμο της επιτροπής. Τα στοιχεία ήταν ξεκάθαρα και οι μετέχοντες αντιμετώπιζαν πολυετείς ποινές φυλάκισης. Ταυτόχρονα με την διάλυση της ΕΑΒΗ η Αλβανία προχώρησε και σε διάλυση τμημάτων της Ομόνοιας, με τον ίδιο τρόπο, και όπου θεωρούσε ότι βοηθούσε τόσο τα εθνικά αλλά και τα ατομικά συμφέροντα αρκετών Αλβανών σε υψηλές θέσεις: η περιουσία αρκετών στελεχών της Ομόνοιας βρισκόταν επι ακτών σε τουριστικές περιοχές και η αγορά αυτών μετά από κατασχέσεις και πλειστηριασμούς ελεγχόταν από τους τοπικούς παράγοντες και την ίδια την Αστυνομία προσφέροντας έναν εύκολο τρόπο παράνομου πλουτισμού.

Η διάλυση της ΕΑΒΗ και μέρους της Ομόνοιας αναστάτωσε την ελληνική κοινότητα ,αλλά τέτοια περιστατικά αντιμετώπιζαν καθημερινά και για μικρότερα θέματα στο σκληρό Αλβανικό καθεστώς οι ντόπιοι. Η σύλληψη όμως Ελλήνων πολιτών και μάλιστα αξιωματούχων έγινε γνωστή αμέσως στα Ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης (ΜΜΜ). Δημοσιογράφοι ανακάλυψαν την εμπλοκή της συγκυβέρνησης και ζητούσαν την παραίτηση του αρχηγού του κόμματος και νυν Υπουργού Άμυνας. Ο τελευταίος αποφάσισε να παίξει το ρόλο του Ήρωα-Προστάτη των ΒΗ τους οποίους «η Ελληνική πολιτεία τους έχει εγκαταλείψει για εκατό ολόκληρα χρόνια» κόπου μόνο ίδιος ενδιαφερόταν. Το παιχνίδι πέτυχε με τις δημοσκοπήσεις να δίνουν άνοδο στα ποσοστά του κόμματος που είχαν πέσει, κάτω του απαραίτητου για την είσοδο στην Βουλή 3%, σε διψήφιο αριθμό με ανοδικές τάσεις και πολύ πάνω του άλλου ακροδεξιού κόμματος. Τα άλλα κόμματα φυσικά δεν έμειναν θεατές - ψήφους δεν χάριζε κανείς, αλλά το Κυβερνητικό πολιτικό κόμμα ξεπέρασε τους πάντες. Από μια πλευρά δεν είχε άλλες επιλογές με ελάχιστο ορίζοντα παραμονής στην Κυβέρνηση ύστερα από μια κάκιστη διοίκηση. Από την άλλη είχαν βγει σταδιακά αρκετά, οικονομικά και μη, σκάνδαλα τα οποία τους είχαν τρομάξει για την ύστερη εποχή της μη ασυλίας. Αγκάλιασαν το θέμα με θέρμη και σε τρεις μήνες το έκαναν κύρια ατζέντα τους. Τα ανεύθυνα Ελληνικά ΜΜΜ κυνηγοί της διαφήμισης και της πώλησης φύλων ακολούθησαν, και μαζί άβουλο το πλήθος.

Στις 20 Απριλίου το 2016 ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας ενέκρινε επίσημες επαφές μεταξύ της Ελληνικής κυβέρνησης και της ΕΑΒΗ, υπογράφοντας, μεταξύ των ελαχίστων μη συλληφθέντων μελών και αυτού, επίσημο έγγραφο αναγνώρισης και συνεργασίας. Οι θέσεις της ΕΑΒΗ αναγνωρίστηκαν πλήρως και υιοθετήθηκαν από την Βουλή με ψήφισμα στις 20 του ίδιου μήνα. Στις 23 κλήθηκε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ από κάλεσμα της Αλβανίας και υπο παραλήρημα του Αλβανού Πρωθυπουργού (συναγωνιζόμενος τον Έλληνα ΥΠΑΜ σε θεατρικό ταλέντο στις δημόσιες ομιλίες του) ότι η χώρα του βρισκόταν υπο επίθεση. Τα μέλη ανακοίνωσαν ότι η Ελληνική Δημοκρατία θα πρέπει να παραμείνει στο status quo και να αφήσει οποιαδήποτε αλυτρωτική θέση στο παρελθόν. Ο Έλληνας Πρέσβης στον ΟΗΕ διαμαρτυρήθηκε για την αδιαφορία του Συμβουλίου ως προς το Σύμφωνο της Κέρκυρας και την μοίρα των Ελλήνων της χώρας κάτι εμφανές σε όλους.





Εικόνα - Ιταλικά μαχητικά Typhoon περιπολούν πάνω απο την Αλβανία


Στις 26 Απριλίου ένα Μη Επανδρωμένο Αεροσκάφος(ΜΕΑ) καταρρίφθηκε άνω της ΒΗ από μαχητικό της Ελληνικής ΠΑ, η οποία κατά Νατοϊκές πρακτικές είχε τον έλεγχο της Αεράμυνας της περιοχής. Η Ελλάδα δήλωσε ότι δεν είχε ειδοποιηθεί για την πτήση ούτε την ταυτότητα του μέσου, και είχε ευθύνη προς την Αλβανία και την Συμμαχία να το καταστρέψει. Η Αλβανία δήλωσε ότι το ΜΕΑ ήταν φανερό ότι άνηκε σε αυτήν, από την στιγμή της απογείωσης από αεροδρόμιο της περιοχής των Τιράνων, και ότι η Ελλάδα κατέρριψε αυτό σκοπίμως. Το ΝΑΤΟ έκανε δηλώσεις μέσω του Γ.Γ του ΝΑΤΟ, ότι η Ελλάδα δεν θα έχει τον έλεγχο της Αεράμυνας της περιοχής πια, αλλά η Ιταλία με σκοπό την αποσυμφόρηση της κατάστασης. Η τελευταία ανέλαβε τα νέα καθήκοντα αυθημερόν με μαχητικά Typhoon. Υπο την κάλυψη αυτών η Αλβανία ξεκίνησε την αποστολές αναγνώρισης στην ΒΗ. Η Τουρκία βοήθησε με αποστολή 6 ΜΕΑ εγχώριας κατασκευής. Η Ελλάδα είδε την Αλβανική προσπάθεια ως ήταν: συλλογή πληροφοριών. Με δικά της μέσα παρακολούθησε τις κινήσεις σε αέρα και έδαφος όποτε και ανακοίνωσε μέσα του Μαΐου ότι η Αλβανία συγκεντρώνει 1500 στρατιώτες στις επαρχίες κοντά στην ΒΗ «για την πλήρη υποταγή της περιοχής». Η συγκέντρωση αυτή δεν επιβεβαιώθηκε από το ΝΑΤΟ επίσημα - είδαν αστυνομικές ισχυρές συγκεντρώσεις - το οποίο με τοπικό ηγέτη την Ιταλία αποφάσισε να λάβει ίσες αποστάσεις για να εκτονώσει την κατάσταση. Η Αλβανία την ίδια χρονική περίοδο έδειξε στο BBC εικόνες από ΜΕΑ, προσωπικό εδάφους στην ΒΗ με οπλισμό, αποδίδοντας αυτούς σε ελληνόφωνους αυτονομιστές είτε Ελληνικές Ειδικές Δυνάμεις. Το προσωπικό ήταν τοπικό, αλλά ο οπλισμός Ελληνικός που έφτασε κρυφά με διαταγές του ΥΠΑΜ, για δημιουργία Ελληνόφωνης πολιτοφυλακής από την ίδια την κυβέρνηση και προερχόταν από ανατολικά συστήματα που είχαν κατασχεθεί από φορτία όπλων προς την Μέση Ανατολή. Η Ελλάδα έστειλε στις 31 Μαΐου προσωπικό από το Υγειονομικό στην ΒΗ ως ανθρωπιστική βοήθεια, μέρος βοήθειας στους κατοίκους της ΒΗ και σε ετήσια συμφωνία με τους Αλβανούς. Η κίνηση αυτή αποδόθηκε ως κίνηση απόκτησης επιρροής και τοπικής συλλογής πληροφοριών από την Αλβανία. Δεν την εμπόδισε αλλά έστειλε προσωπικό από την Αστυνομία για επίβλεψη, μέρος των αντρών που συγκέντρωνε κρυφά. Οι άντρες των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων έφτιαξαν τέσσερις σταθμούς ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και αναχώρησαν ύστερα από μια τελετή με την ντόπια δημοτική αρχή στις 30 Ιουνίου. Οι αστυνομικοί που επέβλεπαν τους Έλληνες δεν αναχώρησαν αλλά ενίσχυσαν τα τοπικά τμήματα.

Εικόνα - Αλβανοί Αστυνομικοί περιπολούν ελληνόφωνα χωριά


Αρχές Ιουλίου η κατάσταση κλιμακώθηκε όταν τρεις άντρες της Επιτροπής Αυτονομίας ΒΗ που βρίσκονταν όλοι σε αναμονή δίκης και υπό εγγύηση, σκοτώθηκαν σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Διερχόμενη νταλίκα πέρασε στο αντίθετο ρεύμα και τους εμβόλισε. Ο οδηγός αυτής εξαφανίστηκε, με μάρτυρες να αναφέρουν ότι φυγαδεύτηκε από ασθενοφόρα. Την επόμενη μέρα έγινε απόπειρα δολοφονίας του ηγέτη της ΕΑΒΗ, οποίος τραυματίστηκε βαριά από βολίδα ελεύθερου σκοπευτή, ενώ παρακολουθούσε τοπική εορτή σε ελληνόφωνο χωριό. Το πλήθος εξαγριωμένο συνέλαβε και αφόπλισε τους Αλβανούς αστυνομικούς που φρουρούσαν την τελετή, τους οποίους και φυλάκισαν στο τοπικό τμήμα. Στις 6 Ιουλίου ο Αλβανός Πρωθυπουργός ζήτησε από την Αστυνομία να απελευθερώσει τους συναδέλφους τους. Αυτοκινητοπομπή της Αλβανικής Αστυνομίας ξεκίνησε την επόμενη από τα Τίρανα, έχοντας μαζί τροχοφόρα τεθωρακισμένα και φέροντας βαρύ οπλισμό και αντιτρομοκρατικές μονάδες. Πριν φτάσει στα όρια της ΒΗ, η πομπή σταμάτησε όταν εμφανίστηκαν 4 επιθετικά ελικόπτερα μπροστά τους. Οι Ιταλική Πολεμική Αεροπορία κλήθηκε από την Αλβανία και αναγνώρισε τα ελικόπτερα ως AH-64 του ΕΣ. Μετά από επικοινωνία με αυτά συνόδεψε τα αεροσκάφη μέχρι τα Ελληνικά σύνορα. Οι Αλβανοί κάλεσαν άμεσα τον Πρέσβη τους στην Αθήνα πίσω στην χώρα. Η Ελλάδα απάντησε στο ΝΑΤΟ και στον ΟΗΕ ότι εμπόδισε χωρίς βία, πιθανό αιματοκύλισμα, καθώς βρήκε αναίτια την κίνηση ισχυρά οπλισμένων τμημάτων κατά πολιτών, άοπλων κατά την ίδια, που απλώς ζητούσαν τα αυτονόητα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι Αλβανοί αστυνομικοί αφέθηκαν ελεύθεροι την επόμενη και επέτρεψαν στις μονάδες τους. Στις 15 Ιουλίου η Αλβανία ξεκίνησε ασκήσεις στο βόριο τμήμα της με άντρες όλων των ειδικοτήτων μαζί με Κοσοβάρους «εθελοντές» βετεράνους στον ανορθόδοξο πόλεμο. Αντικείμενο αυτής, ήταν η καταστολή εξέγερσης κατά τα Αμερικανικά πρότυπα στο Ιράκ. Οι Αλβανοί έχοντας μακροχρόνια εμπειρία και συμμετοχή στο Ιράκ διαπίστωσαν ότι ήταν έτοιμοι, ταυτόχρονα παρουσίασαν τις ικανότητες αυτές με μια επίδειξη σε τηλεοπτικά συνεργεία ευρωπαϊκών χωρών και τους Ακολούθους Άμυνας των Πρεσβειών. Η Ελλάδα απάντησε με ταχεία κλήση της Δύναμης Δ, της ταχείας αντίδρασης της χώρας, σε γυμνάσια μακριά από τα μάτια στην ορεινή Εύβοια. Οι άντρες ενημερώθηκαν για «ανατολικά» συστήματα, και έγιναν ασκήσεις ανορθόδοξου πολέμου. Η επιστροφή της 71ης Ταξιαρχίας που συμμετείχε στην άσκηση, τέλη του μήνα, ήταν πολύ μεγαλύτερη από την αρχική αποστολή. Τμήματα της Δύναμης Δ, Πεζοναύτες και Καταδρομείς φορώντας διακριτικά της 71ης ενίσχυσαν την ταξιαρχία κρυφά και στρατοπέδευσαν μαζί τους. Στην Δυτική Μακεδονία και Ήπειρο ειδοποιήθηκε η Διοίκηση Πολιτικής Άμυνας προς ετοιμότητα για ασκήσεις εντός του Αυγούστου και Σεπτεμβρίου.



Εικόνα - Έλληνες στρατιώτες της ΔΤΑ εκπαιδεύονται στην Εύβοια

Στις 08:00 της 1ης Αυγούστου περιπολικό σε κίνηση εντός της ΒΗ χτυπήθηκε από αυτοσχέδιο εκρηκτικό μηχανισμό σκοτώνοντας 3 Αλβανούς αστυνομικούς. Η Αστυνομία απάντησε με συλλήψεις στην περιοχή, ενώ το ίδιο απόγευμα ελληνόφωνοι κάτοικοι μίλησαν για βασανισμούς και ξυλοδαρμό των συλληφθέντων σε ξένα ΜΜΕ. Προσπάθειες νυχτερινών συλλήψεων κεντρικών μελών της Επιτροπής Αυτονομίας ΒΗ, αλλά και της Ομόνοιας, από «κουκουλοφόρους, μη αστυνομικούς» κατά τα λεγόμενα τους, οδήγησαν σε ανταλλαγές πυροβολισμών με ελαφρά όπλα και απώλειες εκατέρωθεν. Οι νυχτερινές συμπλοκές κλιμάκωσαν την κατάσταση. Το πρωί οπλισμένοι Ελληνόφωνοι επιτέθηκαν και ελευθέρωσαν τους κρατούμενους και φανερά βασανισμένους συλληφθέντες, φονεύοντας και τραυματίζοντας αστυνομικούς. Οι απώλειες των Ελληνόφωνων στάλθηκαν στους πρόσφατους σταθμούς ΥΓ που είχε φτιάξει ο Ελληνικός Στρατός. Οι Αλβανοί ανακοίνωσαν 6 νεκρούς και 15 τραυματίες ενώ οι ΒΗ ανακοίνωσαν με την σειρά τους 17 νεκρούς και 32 τραυματίες. Το πρωινό της 2ας Αυγούστου βρήκε σε κινητοποίηση το σύνολο της Αστυνομίας στις νότιες επαρχίες της χώρας με ενισχύσεις να φτάνουν από τον βορά, υπο την συνοδεία αυτήν τη φορά Ιταλικών μαχητικών. Βολές πυρών ελαφρών όπλων από την Αλβανική πλευρά προς άοπλους Ελληνόφωνους καταγράφηκαν από συνεργεία δημοσιογράφων και κινητά τηλέφωνα. Προσπάθεια του Υπουργείου Εσωτερικών της Αλβανίας, ύστερα από άμεσες διαταγές του Πρωθυπουργού, να ελέγξει τους άντρες της απέτυχε, η βία ήταν δεδομένη στις τάξεις της Αλβανικής Αστυνομίας ύστερα από 50 έτη καταστολής. Μέχρι τις 3 Αυγούστου η κατάσταση είχε ξεφύγει, με τους άντρες της Επιτροπής Αυτονομίας ΒΗ και της Ομόνοιας να απαντούν με αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς και πυρά, ανακοινώνοντας δεκάδες άοπλους νεκρούς και τραυματίες. Η Ελληνική Πρεσβεία εκκενώθηκε το απόγευμα ύστερα από πυρά ελαφρών όπλων στον περίβολο και στο κτήριο, με το προσωπικό να διαφεύγει με την βοήθεια των Ιταλών, με ιταλικά τεθωρακισμένα προς το κτήριο της πρεσβείας αυτών. Στην Ελλάδα ισχυρότατες δυνάμεις της Ελληνικής Αστυνομίας έκαναν κλοιό έξω από την Αλβανική Πρεσβεία, χωρίς όμως να απαντήσουν με ανάλογο τρόπο οι διαδηλωτές, που έφτασαν τις 30,000 κόσμου. Το ίδιο βράδυ η Ελληνική Κυβέρνηση κάλεσε την Εθνοφυλακή η οποία ενίσχυσε με έφεδρους την Αστυνομία τόσο προς φύλαξη των 350,000 Αλβανών της Ελλάδας όσο και στρατηγικών σημείων και οδών ανεφοδιασμού. Η ΕΥΠ συνέλαβε με την βοήθεια της ΕΛΑΣ Έλληνες και αλλοδαπούς πολίτες με προπαγανδιστικό περιεχόμενο. Τρία διαμερίσματα παραβιάστηκαν, στα οποία βρήκαν ελαφρό οπλισμό και αριστερού περιεχομένου υλικό. Η Κυβέρνηση ανακοίνωσε την άμεση σύλληψη και υποδειγματική τιμωρία όποιου δράσει κατά του κράτους ανεξάρτητα τα πιστεύω αυτού, τόσο υπο το φόβο επεισοδίων χειρότερων από αυτά του 2008, όσο και υπο το φόβο εσωτερικής παρέμβαση του Στρατού, την οποία άφησε να αιωρείται ο Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης με δήλωσή του. Η Ελληνική Συνοριοφυλακή, άνοιξε τα σύνορα σε σημεία της μεθοριακής γραμμής Ελλάδας Αλβανίας, σε γυναικόπαιδα που άρχισαν να φτάνουν μαζικά το πρωί της 4ης υπο την κάλυψη Ελληνικών και Διεθνών τηλεοπτικών συνεργείων.



Εικόνα - Αλβανοί αστυνομικοί και παραστρατιωτικοί εκκαθαρίζουν οικείες ελληνόφωνων

Στις 5 Αυγούστου ο ηγέτης της Επιτροπής Αυτονομίας ΒΗ ανακοίνωσε την μελλοντική ενίσχυση των τάξεων τους με «εθελοντές από την πατρίδα». Το μεσημέρι η Ελληνική Αστυνομία εμπόδισε και συνέλαβε 300 εθελοντές προερχόμενους από τα δύο ακροδεξιά κόμματα, έξω από το Καλπάκι υπο επίβλεψη ανδρών του Ελληνικού Στρατού. Οι εθελοντές οδηγήθηκαν σε πρώην χώρους φύλαξης λαθρομεταναστών όπου και τους αποδόθηκαν βαρύτατες κατηγορίες, παρά τα παράπονα του ΥΠΑΜ και του αρχηγού του άλλου ακροδεξιού κόμματος, στον Πρωθυπουργό. Οι δημοσκοπήσεις είχαν τον Ελληνικό λαό υπέρ των Βορειοηπειρωτών και ο Πρωθυπουργός θα μπορούσε να μην εμποδίσει τους εθελοντές προσφέροντας αυτούς ως ήταν – ιδιώτες και μη ελεγχόμενοι. Στο μυαλό του είχα ένα κακό για αυτόν σενάριο: οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις μισούσαν οτιδήποτε ακροδεξιό ή ακροαριστερό ανεξάρτητο τμήμα. Ήταν από τις ασκήσεις και μετά σε ετοιμότητα δράσης άρα και πειθαρχημένες απόλυτα εκτός πολιτικών επιρροών. Οι ΕΕΔ είχαν την δυνατότητα εύκολης απομάκρυνσης του ιδίου, φυσικά με βαρύτατες κατηγορίες. Ο φόβος του παραλίγο να βγει αληθινός όταν ζήτησε να τον δει ομάδα απόστρατων στρατηγών, πτεράρχων και ναυάρχων στο γραφείο του μετά την ανακοίνωση των ΒΗ. Η ομάδα έγινε δεκτή με διστακτικότητα αλλά κουβέντιασε μαζί του επι δίωρο. Ο Πρωθυπουργός διέταξε την σύλληψη και μίλησε το ίδιο βράδυ στην τηλεόραση με όλο τον πληθυσμό να τον παρακολουθεί. Υποστήριξε πλήρως τον αγώνα της Επιτροπής Αυτονομίας ΒΗ και της Ομόνοιας, κατηγόρησε την Αλβανία για την αιματηρή «εισβολή» στην ΒΗ και απείλησε με στρατιωτική παρέμβαση αν δεν απομακρυνθεί η αστυνομία της Αλβανίας από την περιοχή. Πρότεινε δε αντικατάσταση αυτής με τμήματα του ΟΗΕ ή του ΝΑΤΟ για χρονικό διάστημα μέχρι να αποκατασταθεί η ηρεμία και η εμπιστοσύνη. Ο ΥΠΑΜ παύθηκε από τα καθήκοντά του και ανακοινώθηκε η αντικατάσταση του, από πρώην ΥΠΑΜ, Στρατηγό και άριστο γνώστη γεωπολιτικής. Για την επισημότητα της κυβέρνησης, καθώς δεν είχε αυτοδυναμία με την απομάκρυνση του δεύτερου κόμματος, η Βουλή των Ελλήνων θα έκανε εκλογές με την πρώτη ευκαιρία το Φθινόπωρο. Κατέπληξε με την ανακοίνωση ότι όλα τα πολιτικά κόμματα εκτός ακραίων – τα οποία βγήκαν άμεσα εκτός νόμου και Βουλής - θα κάλυπταν τους 151 ψήφους για το νομοθετικό έργο, ύστερα από διακομματική. Ο Πρωθυπουργός έκλεισε την ομιλία του με έκκληση προς την διεθνή κοινότητα για βοήθεια στην παύση των ενεργειών των Αλβανών. Η ομιλία αυτή εξέπληξε καθώς εμφανίστηκε ενωμένη η ελληνική ηγεσία και χωρίς ακραίες θέσεις και απόψεις τουλάχιστον στο προσκήνιο πρωτοφανές γεγονός από την εποχή της Μεταπολίτευσης.

Οι αναγγελίες οδήγησαν την Αλβανική πλευρά να πάρει άμεσα μέτρα. Παρουσίασε αυτή ως θύμα στην διεθνή κοινότητα. Δημοσιογράφοι κλήθηκαν ως μάρτυρες στην ΒΗ για να διαπιστώσουν τις «φονικές ενέργειες των αυτονομιστών». Η κίνηση γύρισε μπούμερανγκ στους Αλβανούς. Οι δημοσιογράφοι κατέγραψαν χωριά φαντάσματα, χωρίς κόσμο, νεκρούς και τραυματίες κυρίως πολίτες, αλλά δεν είδαν αυτονομιστικές ενέργειες τέτοιες που να δικαιολογούν την τεράστια παρουσία της Αστυνομίας. Την ίδια στιγμή που οι δημοσιογράφοι ταξίδευαν προς την ΒΗ, μονάδες του Αλβανικού Στρατού κλήθηκαν να κινηθούν προς την ΒΗ από τα βόρια της χώρας που ασκούνταν μέχρι πρόσφατα. Την ίδια νύχτα καταγράφηκαν ανταλλαγές πυροβολισμών από τους αυτονομιστές και την Αστυνομία, χωρίς όμως θύματα - οι μεν αυτονομιστές δεν είχαν δύναμη οι δε Αλβανοί ανέμεναν τις ενισχύσεις από τον στρατό. Η κατάσταση τράβηξε ως είχε μέχρι το βράδυ της 7ης Αυγούστου.

Ο Αλβανός Πρωθυπουργός μίλησε στην χώρα στις 7 τα απόγευμα ανακοινώνοντας παύση των εχθροπραξιών, αντικατάσταση σταδιακά της αστυνομίας την ΒΗ με νατοϊκές δυνάμεις και τιμωρία των υπευθύνων ελληνόφωνων και αστυνομικών που παρανόμησαν. Ο Αλβανός τέλος ολοκλήρωσε την έκπληξη όταν ανακοίνωσε την ασφάλεια των συνόρων της χώρας του από την Τουρκία ως προστάτιδας δύναμης. Μετά την ομιλία του οι άντρες της Επιτροπής Αυτονομίας της ΒΗ κατάλαβαν ότι η περιοχή αργά αλλά σίγουρα θα επανερχόταν στο status quo. Αυτό δεν ήταν το μέλλον που ήθελαν, ειδικά όταν είχαν χάσει συγγενείς, συνεργάτες και συμπατριώτες από την εμπλοκή των αστυνομικών. Αποφάσισαν να δράσουν χωρίς εξωτερική εντολή. Τα μεσάνυχτα επιτέθηκαν με ελαφρά όπλα σε δυνάμεις της αστυνομίας σε όλη την περιοχή της ΒΗ προκαλώντας αλλά και με βαρύτατες απώλειες οι ίδιοι.

Στις 23:35 της 7ης Αυγούστου όλμοι έβαλαν καπνογόνα κατά ελληνόφωνων χωριών. Ύστερα από 15 λεπτά, στα οποία οι πολίτες υποτίθεται ότι θα έφευγαν αλλά δεν τους ενημέρωσε κανείς γι’ αυτό, άρχισαν να βάλουν με εκρηκτικά. Οι Αλβανοί αστυνομικοί με ενίσχυση για πρώτη φορά του Αλβανικού Στρατού, συνέχισαν το «έργο» των προηγουμένων ημερών όλο το βράδυ απροκάλυπτα, με εικόνες στα διεθνή ΜΜΕ και στο διαδίκτυο χωριών να καίγονται. Όπως πάντα σε επιχειρήσεις αστυνομίας που εμπλέκεται ο στρατός, συμβαίνει κάποιος στρατιώτης, συνήθως από φόβο, να κάνει χρήση του βαρύτερου οπλισμού. Μια διμοιρία στάθμευσε στην κεντρική πλατεία ενός χωριού ενώ η Αστυνομία έψαχνε τα σπίτια υπο απόλυτη ησυχία. Ένας βαρύς ξαφνικός θόρυβος βγήκε από την διπλανή εκκλησία έγινε ξαφνικά λόγος ανησυχίας. Ένας πήρε πρωτοβουλία και έβαλε με το ελαφρύ πολυβόλο του. Ένας άλλος πρόλαβε και έριξε χειροβομβίδες πριν τους σταματήσει ο επικεφαλής τους. Ο τελευταίος μπήκε προσεκτικά στην εκκλησία επιβεβαιώνοντας τους φόβους του. Αντί για κάποιον στρατιώτη βρήκε μια ομάδα αιμόφυρτων γέρων, γυναικών και παιδιών. Θα ήταν ένα γεγονός ξεχασμένο στο χρόνο, από τα χιλιάδες παράπλευρων απωλειών, αν δεν βρισκόταν δίπλα συνεργείο ΜΜΕ από την γειτονική ΠΓΔΜ. Πτώματα μωρών έκαναν εμφάνιση στο πρώτο πρωινό δελτίο ειδήσεων στις 6, της Κρατικής Τηλεόρασης της ΠΓΔΜ, με αρκετή δραματικότητα και υπερβολή από Σλαβομακεδόνα παρουσιαστή, υπο τις ευλογίες της κυβέρνησης. Οι εικόνες τάχιστα γύρισαν τον κόσμο. Ο Αλβανός Πρωθυπουργός είδε τις ειδήσεις στο Κέντρο Επιχειρήσεων του Στρατού. Ήξερε τι θα έρθει, δεν μαζευόταν κάτι τέτοιο. Οι επιλογές ελάχιστες, διάταξε τον στρατηγό δίπλα του να αμυνθεί και ζήτησε από τον υπασπιστή του να τηλεφωνήσει στην Άγκυρα.



Εικόνα - Ελληνόφωνο χωριό υπο πυρά όλμων

Ανατολικά
Νωρίς το πρωί τις 8 Αυγούστου η 3η Αλβανική Ταξιαρχία προχώρησε στα αριστερά της Κορυτσάς ενώ η 2η στα δεξιά της. Στόχος ήταν η κύκλωση της πόλης και η δημιουργία φραγμού σε τυχόν Ελληνική αντίδραση. Μετά από αρκετές ώρες βομβαρδισμού με όλμους και εμπλοκή με τα υπολείμματα των αυτονομιστών της περιοχής οι Αλβανικές δυνάμεις προχώρησαν υπο την κάλυψη ελαφρών τεθωρακισμένων και ΤΟΜΠ Μ113. Χωρίς πρακτικά αντίσταση κατέλαβαν τους στόχους τους μέχρι τις 6 το πρωί. Οι λόχοι Κοσοβάρων εθελοντών προχώρησαν προς τα υπόλοιπα χωριά της περιοχής ως μέσο εκφοβισμού. Στις 12 η περιοχή είχε καταληφθεί στο σύνολο με τους Αλβανούς να πανηγυρίζουν στην τηλεόραση βάλλοντας με τα όπλα τους στον αέρα.



Εικόνα - ελληνόφωνο χωριό ύστερα απο εκφοβισμό κοσοβάρων άτακτων

Η Ελληνική κυβέρνηση το ίδιο σοκαρισμένη κοίταξε τις αναμεταδόσεις στα διεθνή ΜΜΕ. Έκανε ότι αναμενόταν. Σε απευθείας σύνδεση στις 8 το πρωί, ο Πρωθυπουργός κατηγόρησε την Αλβανία για επιθετικότητα άνευ μέτρου στα όρια γενοκτονίας. Τα Ελληνικά ΜΜΕ μετέδιδαν τις εικόνες από την ΒΗ – οι Έλληνες βγήκαν στους δρόμους όπως οι παππούδες τους την 28η Οκτωβρίου του 1940. Οι Αλβανοί μετανάστες στην Ελλάδα υπο την παρουσία της Εθνοφυλακής κα με τις εικόνες στην τηλεόραση να μην κρύβουν την κατάσταση, παρέμειναν μουδιασμένοι και θεατές. Η κυβέρνηση έδωσε αρχικά στην Εθνοφυλακή τακτική διοίκηση της Ελληνικής Αστυνομίας με πανελλήνια επιβολή στρατιωτικού νόμου. Στην συνέχεια έδωσαν στο Στρατό γενικές διαταγές ασφάλειας της περιοχής της ΒΗ. Οι ΕΕΔ ξεκίνησαν εφαρμογή ενός τυπικού σχεδίου αλλά γρήγορα έστρεψαν το βλέμμα τους αλλού: Μεγάλες Τουρκικές δυνάμεις μπήκαν σε συναγερμό. Η Ελλάδα κήρυξε το μεσημέρι μερική επιστράτευση και εστίασε όλη της την προσοχή ανατολικά. Η λύση που έδωσε το ΓΕΕΘΑ για το βορά θα ήταν ημίμετρο, ποσοστό από το κομμάτι δυνάμεων που ήταν σχεδιασμένες να χρησιμοποιηθούν: χρήση μόνο των διαθέσιμων δυνάμεων της περιοχή με κλήση εφέδρων για την πλήρωσή τους. Με εξαίρεση ένα πλήρως επαγγελματικό τάγμα και δύο εκπαιδευμένων κληρωτών της 71η Ταξιαρχίας, οι λοιπές μονάδες ήταν χαμηλής μαχητικής ικανότητας. Με την ΒΗ στο σύνολο να είχε περάσει στα χέρια των Αλβανών, μόλις το απόγευμα ξεκίνησαν οι πρώτες επιχειρήσεις από την ΠΑ. Η Ιταλική Πολεμική Αεροπορία αναχώρησε ύστερα από εντολές της Ρώμης.


Εικόνα - Αλβανοί στρατιώτες ενεδρεύουν ελληνικά τμήματα

Τα Ελληνικά μαχητικά ήταν ελάχιστα, αλλά δεν είχαν αντίπαλο και έπληξαν με ευκολία μονάδες του Αλβανικού Στρατού πέριξ της Κορυτσάς και επιλεκτικά προφυλακές σε σημεία των συνόρων. Με το πρώτο σκότος δύο τακτικά συγκροτήματα της 33ης πέρασαν τα σύνορα στο τριεθνές και ανέβηκαν τους ορεινούς δρόμους προς τον βορά. Έφτασαν στις 8 το πρωί υπο σχηματισμό κοντά στην Κορυτσά και ενεπλάκησαν με τους Αλβανούς. Οι επιθέσεις συνεχίστηκαν όλη την ημέρα με την απειρία των ελληνικών δυνάμεων να είναι εμφανής μπροστά στους ελαφρύτερα οπλισμένους Αλβανούς βετεράνους του Ιράκ και του Κοσόβου. Η ΠΑ κλήθηκε να επιβάλει τον ρυθμό της μάχης ενώ η 71η έστειλε λόχους με «πυροσβεστικά» καθήκοντα. Λόχος Καταδρομών που διείσδυσε δυτικά από το Γράμμο για να πλαγιοκοπήσει την Κορυτσά, έγινε αντιληπτός από θερμικές κάμερες και έπεσε σε ενέδρα από δυνάμεις Κοσοβάρων με σοβαρές απώλειες. Οι Έλληνες χρειάστηκαν δύο ημέρες υπο συνεχή κάλυψη πυροβολικού και πολλαπλών εκτοξευτών ρουκετών για να επικρατήσουν στην Κορυτσά και να απωθήσουν τις δύο Αλβανικές Ταξιαρχίες στα βόρια. Οι Αλβανοί υποχώρησαν προς το Πόγραδετς και το Γκράμς παγιδεύοντας με αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς και νάρκες τις οδούς που περνούσαν. Οι Έλληνες προχώρησαν δέκα χιλιόμετρα βορειοδυτικά στο σταυροδρόμι του δρόμου Ε56 και δυτικά στην Μοσχόπολη όπου και ανασυγκροτήθηκαν με εφέδρους και υλικά. Στις 15 οι Ελληνικές δυνάμεις προχώρησαν και κατέλαβαν το Πόγραδετς.



Εικόνα - Έλληνες έφεδροι καταδρομείς επιστρέφουν στην βάση τους, οι μόνοι επιζώντες απο λόχο 160 ατόμων

Κεντρικά
Η Αλβανική Ταξιαρχία ΕΔ προχώρησε προς τις κεντρικές περιοχές της ΒΗ λόγω του ορεινού του εδάφους καταλαμβάνοντας τα χωριά της περιοχής. Η Ελλάδα αρκέστηκε σε αεροπορικούς βομβαρδισμούς και αναγνωρίσεις με έφεδρους Καταδρομείς τις πρώτες τέσσερις ημέρες. Στις 9 Αυγούστου μπήκε στην περιοχή η το τρίτο ΤΣ της 33ης, η Α’ ΕΑΝ και 2 Τάγματα Πεζικού από τις μονάδες της Μακεδονίας. Υπο την καθοδήγηση των Καταδρομών κατέλαβαν το Λεσκοβίκι και την Πρεμετή και σταμάτησαν στην Κλεισούρα. Δεν κατάφεραν να καθαρίσουν τα όρη στα ανατολικά στην οποία κατέφυγαν οι Αλβανοί κομάντος. Η 71η έστειλε τελικά στις 13 Αυγούστου ένα τάγμα το οποίο με τους 3 εναπομείναντες λόχους εφέδρων Καταδρομών ανέλαβαν την δύσκολη εκκαθάριση με την βοήθεια ενός ζεύγους ΑΗ-64. Στις 22 Αυγούστου ύστερα από σκληρές μάχες μικρών τμημάτων οι Έλληνες απώθησαν τους Αλβανούς βόρεια όπου και διέφυγαν.

Εικόνα - προέλαση υπο πυρών της Α' Επιλαρχίας του Ελληνικού Στρατού - στο βάθος θέσεις αντιαρματικών πυραύλων Αλβανικών δυνάμεων πεζικού.


Δυτικά
Στα δυτικά οι Αγ Σαράντα και το Αργυρόκαστρο ήταν στρατηγικής σημασίας για την Αλβανία και αποτελούσαν μεγάλο μέρος του ΑΕΠ λόγω του παραλιακού τουρισμού. Οι δύο πόλεις καλύφθηκαν από την 1η Αλβανική Ταξιαρχία, δυνάμεις πολιτοφυλακής και αστυνομίας; Το Τάγμα ειδικών επιχειρήσεων ανέλαβε την ύπαιθρο. Η κατάληψη των περιοχών έγινε με ευκολία λόγω και του μικρότερου ποσοστού Ελλήνων στην περιοχή καθώς την τελευταία δεκαετία είχαν εγκαταστήσει πρόσφυγες από το Κόσοβο. Στις 8 το βράδυ είχαν ολοκληρώσει το έργο τους.

Εικόνα - Αλβανικές Ειδικές Επιχειρήσεις επιστρέφουν ύστερα απο νυχτερινή αποστολή

Στις 9 έφτασαν στην περιοχή τα τρία πλοία του ΠΝ τα οποία δεν βρήκαν κανέναν αντίπαλο καθώς τα Αλβανικά πλοία είχαν υποχωρήσει στο Δυρράχιο και στον Αυλώνα. Το ΠΝ ανέλαβε αυτόματα ρόλο πυροβολικού για την 71η η οποία πέρασε από την Κακαβιά με ελαφρά τροχοφόρα και φορτηγά τα σύνορα. Η διάθεση της ΕΑΝ στο κεντρικό τμήμα αποδείχθηκε αποτυχημένη καθώς φάνηκε από την αρχή ότι χρειαζόταν μια ταχυκίνητη δύναμη, στην οδό Ε853 του άξονα Κακαβιάς-Αργυρόκαστρου αλλά και ως μέσο υποστήριξης στις ενέδρες των Αλβανών ανδρών των ειδικών επιχειρήσεων οι οποία είχαν άριστο εξοπλισμό και εκπαίδευση. Η 71 έσπασε σε τρία ΤΣ, ένα προς Αγίους Σαράντα, ένα προς Αργυρόκαστρο και ένα εφεδρεία, το οποία και παραχωρήθηκε αργότερα στο κεντρικό τομέα στις 13 Αυγούστου. Μετά από βαρύ βομβαρδισμό από το ΠΝ οι Άγιοι Σαράντα εκκαθαρίστηκαν στις 11 Αυγούστου, ενώ το άλλο ΤΣ έφτασε με κόπο στους Λαζαράτες στις 12 και στα προάστια του Αργυροκάστρου στις 13. Η ΠΑ διέθεσε όλη την παρεχόμενη δύναμή της σε αυτόν το τομέα μετά τις 10 Αυγούστου παρόλα αυτά το Τάγμα ΕΕ των Αλβανών προκάλεσε υποχωρώντας βαρύτατες απώλειες σε άντρες και υλικό της 71ης.


Εικόνα - Ελληνική φρεγάτα εκτελεί περιπολίες έξω απο τον Αυλώνα

Στις 13 έφτασαν από τα Επτάνησα ενισχύσεις τόσο σε άντρες όσο και ΕΕ με την μορφή των ντόπιων κλιμακίων ΕΔ και ΕΕ του Λιμενικού Σώματος. Οι Λιμενικοί προχώρησαν με το ΤΣ που είχε καταλάβει τους Αγίους Σαράντα προς το βορά όπου και κατέλαβαν την Χιμάρα και στις 17 έφτασαν υπο τα πυρά κάλυψης του ΠΝ στον Αυλώνα. Με τα μετόπισθεν τουε σε κίνδυνο οι οχυρωμένοι Αλβανοί του Αργυρόκαστρου οι οποίοι έδιναν σκληρό αγώνα με το μόνο ΤΣ της 71ης υποχώρησαν οργανωμένα προς Τεπελένι. Εκνευρισμένη η Ελληνική ηγεσία με την ανικανότητα να χρησιμοποιήσει διαθέσιμες δυνάμεις λόγω της Τουρκικής κινητοποίησης αποφάσισε να μεταφέρει δυνάμεις από την Κρήτη στην περιοχή. Η εφεδρική 1η ΜΑΛ με ρόλο εν καιρώ πολέμου την Κύπρο, μπήκε μυστικά σε πολιτικά πλοία και μεταφέρθηκε στους Άγιους Σαράντα στις 20 Αυγούστου με πλήρη μυστικότητα. Φορτηγά ερχόμενα από την Κακαβιά τους περίμεναν και μετέφεραν τους 400 άντρες στις θέσεις της 71ης. Με δύο τάγματα πια και τους επίλεκτους Λιμενικούς και την βοήθεια της ΠΑ η δύναμη έπιασε επαφή με τα υπολείμματα της 1ης Ταξιαρχίας και του Τάγματος Ειδικών Επιχειρήσεων στο Τεπελένι. Εκεί με την βοήθεια των δυνάμεων του Κεντρικού Τομέα που έφτασαν από την Κλεισούρα διέλυσαν τις Αλβανικές δυνάμεις στις 23 του μήνα
Από τις 23 μέχρι και τις 25 η ΠΑ προχώρησε και με την ενεργοποίηση εφεδρικών Α-7Η σε βομβαρδισμό στρατηγικών στόχων σε όλη τη χώρα. Μέχρι 25 Αυγούστου το σύνολο των δυνάμεων του Α ΣΣ είχε διαταχθεί να καταλάβει την γραμμή μέγιστης προώθησης του ΕΣ τον χειμώνα του 1941 στην νοητή ευθεία Πόγραδετς Αυλώνα. Το τέλος της ημέρας βρήκε την Ελλάδα να ζητά ανακωχή την οποία και δέχτηκε η Αλβανία.



Εικόνα - Ελληνικά εφεδρικά Α-7 λίγο πριν τον βομβαρδισμό Αλβανικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στα σύνορα με το Μαυροβούνιο.


Ειρηνευτικό σχέδιο
Στις 25 Αυγούστου ο Έλληνας Πρωθυπουργός ανακοίνωσε την λήξη των εχθροπραξιών. Εντός της ημέρας συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Γαλλίας όπου και πρότεινε ένα σχέδιο έξι σημείων για την περιοχή. Η ανακωχή υπογράφηκε από τον Αλβανό Πρωθυπουργό ώρες αργότερα όταν μεταβεί στα Τίρανα ο Γάλλος ηγέτης. Το σχέδιο είχε ως εξής:

1. Άμεση παύση της βίας και λήξη των εχθροπραξιών στην ΒΗ
2. Ελεύθερη είσοδος σε ανθρωπιστική βοήθεια και επιστροφή προσφύγων
3. Αποχώρηση όλων των ενόπλων δυνάμεων της Αλβανίας άνω της Ελληνικής γραμμής προώθησης Έναρξη συζητήσεων για το μέλλον της ΒΗ

Ο τελευταίος όρος μπήκε από Γαλλική επιθυμία αλλά ήταν εμφανές το μέλλον της περιοχής


Επακόλουθα, Ένωση με την Ελλάδα και Γεωπολιτικές Αλλαγές

Για τις επόμενες ημέρες υπήρξαν μεμονωμένες περιπτώσεις εμπλοκής τμημάτων ειδικών επιχειρήσεων καθώς οι Ελληνικές δυνάμεις εκκαθάρισαν μονάδες τακτικού στρατού και εθελοντών που θεώρησαν ότι ήταν υπεύθυνες για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Τα γεγονότα αυτά ούτε οι Αλβανοί αλλά ούτε και οι Έλληνες κυβερνητικοί σχολίασαν. Οι Ελληνικές δυνάμεις αναδιοργανώθηκαν στην περιοχή με μονάδες Διοικητικής Μέριμνας αλλά και με Μηχανικό το οποίο μαζί με πολιτικές υπηρεσίες διαμόρφωσε τα νέα σύνορα με χωμάτινα έργα.

Στις 22 Σεπτεμβρίου η Ελλάδα ανακοίνωσε στην ΕΕ και στον ΟΗΕ ότι η ΒΗ αποτελεί επίσημα τμήμα του διαμερίσματος της Ηπείρου. Η κατάληψη του εδάφους δεδομένων των παλαιότερων συνθηκών και του παθών του πληθυσμού αναγνωρίστηκε με 4 ψήφους υπέρ (η αρνητική ψήφος από την Μεγάλη Βρετανία) και ακολούθησε και η ΕΕ στις 25 του μήνα.

Την 28η Οκτωβρίου η Ελλάδα γιόρτασε μαζί με την Εθνική της Εορτή και την Ένωση με την ΒΗ με παρελάσεις και τα 99 Ελληνικά χωριά. Το Α’ ΣΣ ενεργοποιήθηκε με έδρα την Κορυτσά και ευθύνη πια όλη την Ήπειρο. Η 8η Ταξιαρχία Πεζικού μεταφέρθηκε από τα Ιωάννινα στο Τεπελένι. Οι υπόλοιπες δυνάμεις επέστρεψαν σταδιακά στις βάσεις τους;. Μονάδες της Συνοριοφυλακής, της ΕΛΑΣ και του ΛΣ μεταφέρθηκαν στην περιοχή ενώ η Κυβέρνηση ανήγγειλε έργο μεταφοράς στην ΒΗ των 200,000 που ζούσαν στην Ελλάδα από το 1991 και μετά.

Η Αλβανία βγήκε χαμένη εδαφικά αλλά όχι στην καθημερινότητα των πολιτών της σε βάθος χρόνου. Η απώλεια της δύσκολης ΒΗ, η βοήθεια από την ΕΕ και τις ΗΠΑ και η Τουρκική ενίσχυση βοήθησαν την χώρα να ανακάμψει οικονομικά και να κάνει αίτηση για μέλος στην ΕΕ την οποία και η τελευταία αποδέχθηκε το 2020
Η Ελλάδα κερδισμένη εδαφικά και στρατηγικά υπέστη μεγάλη οικονομική καταστροφή. Το κόστος του πολέμου και της επιστράτευσης έφτασε τα 3,5 δις Ε τα οποία και δανείστηκε από το κουαρτέτο των δανειστών της. Τα χρήματα έφταναν για να αγοραστούν νέες οικίες για τους 50,000 Βορειοηπειρώτες με δήλωση που έκανε στην Βουλή το ΚΚΕ καταθέτοντας μελέτη.

Ο αριθμός των νεκρών κρύφτηκε από τον πληθυσμό μέχρι τον Οκτώβρη. Μαζί με το κόστος οδήγησαν στην παραίτηση της Κυβέρνησης και σε νέες εκλογές τον Ιανουάριο του 2017 με Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και Πρωθυπουργό τον νυν Υπουργό Άμυνας.

Ο ΕΣ με συνοπτικές διαδικασίες ολοκλήρωσαν μια σειρά από αξιολογήσεις και εφάρμοσα μια σειρά από εσωτερικές αναδιοργανώσεις και αναβαθμίσεις. Νέο υλικό παραγγέλθηκε και ζητήθηκε από το εξωτερικό ειδικά υλικά αυτοπροστασίας.





Εικόνα - Αλβανοί αστυνομικοί περιμένουν Ιταλούς κυανόκρανους.

Ανθρωπιστική Κρίση και εγκλήματα πολέμου
Επιτροπές του ΟΗΕ και της ΕΕ πέρασαν από το πεδίο μαχών όπου και κατέγραψαν τους νεκρούς και τις συνθήκες θανάτου αυτών. Οι ελληνόφωνοι της ΒΗ είχαν πληγεί σημαντικά από παραστρατιωτικές δυνάμεις και την αστυνομίας της Αλβανίας. Η τελευταία απάντησε ότι χτυπούσε μόνο αυτονομιστές και τρομοκράτες δίχως να μπορεί να δικαιολογήσει ούτε τον αριθμό των νεκρών και την έκταση των ζημιών. Από τα 99 χωριά της ΝΗ τα 72 είχαν εκτενείς καταστροφές ενώ 4 υπέστηκαν πλήρη καταστροφή. Βρέθηκε αριθμός μαζικών τάφων τόσο γύρω από την Κορυτσά όσο και σε διάφορα άλλα σημεία. Οι Αλβανοί κατηγορήθηκαν για εγκλήματα αλλά απέδωσαν αυτά στους νεκρούς τοπικούς διοικητές και στρατιώτες. Το έργο των επιτροπών συνεχίζεται.

Η Ελλάδα κατηγορήθηκε για μερική χρήση πυρομαχικών αεροσκαφών διασκορπιστών υποπυρομαχικών. Η Ελλάδα απάντησε ότι έγινε μερική δράση κατά παραστρατιωτικών μονάδων για να εμποδιστεί η πορεία αυτών προς ελληνόφωνα χωριά.

Αλβανόφωνοι στην ΒΗ υπέστησαν τραυματισμούς αλλά όχι θανατώσεις ενώ υπήρξαν απώλειες από το Ελληνικό πυροβολικό και αεροπορία. Οι Έλληνες απέκρουσαν τις κατηγορίες κατηγορώντας με την πλευρά τους Αλβανούς για πλήρη αδιαφορία μεταφοράς πολιτών προς τα μετόπισθεν παρά την προληπτική ρίψη φυλλαδίων, καθώς και χρήση θέσεων στρατιωτικού προσωπικού σε πολιτικές οικίες και σχολεία.

Οι Αλβανοί πολίτες στην Ελλάδα από την ΒΗ επέλεξαν να πουλήσουν τις περιουσίες τους παρά να επιστρέψουν στην περιοχή ύστερα από έκκληση της Κυβέρνησης το 2017-18. Η Ελληνική κυβέρνηση αγόρασε πολλές περιουσίες με χρήματα ιδιωτών, άλλες αγοράστηκαν από ΒΗ και στρατιωτικούς.
Οι χιλιάδες Αλβανών προσφύγων γύρισαν στα χωριά τους τα οποία βρήκαν και ανέπαφα και υπο αστυνομική προστασία.

Διεθνείς Αντιδράσεις
Οι δράσεις των δύο χωρών έγιναν θέμα κριτικής κυρίως από τις Δυτικοευρωπαϊκές χώρες

• Μεγάλη Βρετανία – Η ΜΒ λόγω της καταστάσεως στην Κύπρο υπήρξε από την αρχή αρνητική σε οποιαδήποτε μορφή Ελληνικής αντίδρασης και επέμενε μόνο σε μέτρα κατά της Αλβανικής δράσης. Ψήφισε κατά της ένωσης στο ΣΑ των ΗΕ. Λόγω της ψήφου και της αντίδρασης η Κύπρος έχει υποβάλει με την Ελλάδα υπόμνημα στον ΟΗΕ για αποχώρηση της ΜΒ από το νησί.
• ΗΠΑ – Αν και οι ΗΠΑ αρχικά αντέδρασαν με χλιαρό τρόπο προσπαθώντας να κρατήσουν ίσες αποστάσεις μεταξύ των δύο μελών του ΝΑΤΟ στην συνέχεια η κλιμάκωση από την Τουρκία και η πιθανότητα γενικευμένου πολέμου στην Ανατολική Μεσόγειο και στα Βαλκάνια την ώθησαν να δράσει δυναμικά. Ένα αεροπλανοφόρο πήρε θέσεις στο Αιγαίο όπου μαζί με την τοπική δύναμη αντιμετώπισης του Μεταναστευτικού του ΝΑΤΟ έφτιαξαν μια ιδιαίτερα ισχυρή δύναμη αποτροπής. Μετά τον πόλεμο χρηματοδότησαν και τις δύο χώρες, με σκοπό να σταθεροποιηθούν, ενώ υπήρξε και έντονη προσπάθεια στην μείωση του Ελληνικού χρέους. Η Ελλάδα προχώρησε σε αγορά στρατιωτικού υλικού (ελικόπτερα, ΠΚΒ, ΤΟΜΠ) από τις ΗΠΑ το 2017 αξίας 3 δις
• Τουρκία -. Η Τουρκία έβαλε στις 8 Αυγούστου σε επιφυλακή δύο Στρατιές και το σύνολο του Ναυτικού και της Αεροπορίας της. Εκτός εθελοντών ( οι οποίοι δεν έφτασαν γιατί εμποδίστηκαν από την ΠΓΔΜ στα σύνορά της) δεν προχώρησε σε άλλες κινήσεις μέχρι το τέλος της σύγκρουσης. Κατάφερε να εμποδίσει την Ελλάδα να στείλει δυνάμεις τέτοιες που να επιχειρήσουν απροβλημάτιστα και ανώδυνα. Αποτελεί σήμερα τον κυριότερο σύμμαχο της Αλβανίας. Τα επόμενα χρόνια οι Τούρκοι μετέφεραν 2 ταξιαρχίες, μια καταδρομών και μια μηχανοκίνητη, ναυτικό και αεροπορία σε Αλβανικές βάσεις ενώ ανέλαβαν τον εξοπλισμό και την εκπαίδευση των ΑΕΔ. Η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει την ένωση της ΒΗ – παρόλο που την έχει αναγνωρίσει η ίδια Αλβανία – και δεν έχει καμία διπλωματική, εμπορική ή άλλη σχέση με την Ελλάδα.
• Γερμανία – Η ηγέτιδα δύναμη της ΕΕ δεν έκανε ενέργειες τέτοιες που να δικαιολογούν το ρόλο της. Παρέμεινε θεατής ενώ μετά την σύγκρουση βοήθησε οικονομικά τις δύο χώρες, ειδικά την περιοχή της ΒΗ με επενδύσεις, και κατασκεύασε και λειτουργεί μεγάλη εταιρία γεώτρησης και παροχής φυσικού αερίου
• Γαλλία – Η Γαλλία ανέλαβε άμεσα ενεργό διπλωματικό ρόλο τόσο κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης όσο και μετά κατά την διάρκεια ειρήνευσης. Χρηματοδότησε μεγάλα έργα στην ΒΗ. Η Ελλάδα προχώρησε σε αγορά στρατιωτικού υλικού (μαχητικά) το 2017-8 αξίας 1,5 δις
• Λοιπές χώρες - Απειλές που έκανε η Τουρκία κατά της Ελλάδας κατά την διάρκεια της σύγκρουσης βρήκαν αντίλογο από τις δυνάμεις της Σερβίας που κινητοποιήθηκαν προς το Κόσοβο, και σιωπηρά αλλά με εκτέλεση ασκήσεων απάντησαν οι Αίγυπτος και το Ισραήλ. Οι Τουρκικές κινήσεις δίπλα στην Ιταλία, το Μαυροβούνιο και στην Σερβία οδήγησαν τις χώρες αυτές σε νέες συμφωνίες με την Ελλάδα κοινής άμυνας. Την Ένωση δεν έχει ακόμα αναγνωρίσει η Τουρκία. Η ΠΓΔΜ ,αν και μπλόκαρε τους Τούρκους εθελοντές ρεαλιστικά, ζώντας στο κέντρο τριών χωρών που επιθυμούσαν την διάλυσή της, δεν προχώρησε σε κάποια συνθήκη επίσημα. Ανεπίσημα κατάφερε να κρατήσει την ανεξαρτησία της. Το Κόσοβο δεν προχώρησε ούτε αυτό σε κάποια συνθήκη και διατήρησε και αυτό την ανεξαρτησία του χωρίς να προχωρήσει σε ένωση με την Αλβανία.

Νατοϊκή Αντίδραση στο Αιγαίο

Όπως αναφέρθηκε το ΝΑΤΟ με την ηγεσία των ΗΠΑ κάλυψε το Αιγαίο αποκόπτοντας οποιαδήποτε επαφή Ελλάδας και Τουρκίας. Κρίσιμη και όχι απαρατήρητη ήταν η μεταφορά με μεταγωγικά της 173ης Ταξιαρχίας Αλεξιπτωτιστών των ΗΠΑ, από την βάση τους στην Ιταλία στην Κύπρο τον Δεκαπενταύγουστο, σε πανηγυρικό τοπικό κλίμα αλλάζοντας την ψυχολογία των Κύπριων εναντίων τους.



Εικόνα - Η 173η Α/Φ Ταξιαρχία των ΗΠΑ αποβιβάζεται στην Πάφο.

Αντιμαχόμενοι
Οι Αλβανικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΑΕΔ) εν καιρώ ειρήνης έχουν 3 τάγματα Πεζικού σε μια Ταξιαρχία Ταχείας Αντίδρασης στην οποία υπάγεται ακόμα ένα Τάγμα ΕΔ με ικανότητες αεροκίνησης και ένα Τάγμα Ειδικών Επιχειρήσεων. Οι Αλβανοί μέσα στον Ιούλιο προχώρησαν σε επιστράτευση μετατρέποντας τα 3 ΤΠ και το ΤΕΔ σε ελαφρές ταξιαρχίες. Στο Τάγμα ΕΕ προστέθηκε ο λόχος ΕΕ του ναυτικού. Χωρίς βαρέα όπλα, τεθωρακισμένα, ναυτικό ή αεροπορία, οι δυνατότητες των Αλβανών ήταν περιορισμένες, αλλά οι μονάδες είχαν μεγάλη εμπειρία ακριβώς στον αγώνα που κλήθηκαν για να αντιμετωπίσουν. Τις δυνάμεις ενίσχυσαν εθελοντές από το Κόσοβο δυνάμεως αρκετών λόχων.



Εικόνα - Αλβανικές Ομάδες Ειδικών Επιχειρήσεων στην τελετή βράβευσης απο τον Πρωθυπουργό.

Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις για την ΒΗ βασίστηκαν στο εφεδρικό Α’ ΣΣ της περιοχής της Ηπείρου και σε δύο μόνο ταξιαρχίες της 1ης Στρατιάς, την 71η Α/Φ και την 33η Μ/Κ. Η Αεροπορία Στρατού υποστήριζε την κίνηση ΕΔ στα νησιά και σε χώρους αναμονής αφήνοντας την 71η Α/Φ Ταξιαρχία χωρίς μέσο κίνησης. Από την Μακεδονία κλήθηκαν οι Α’ΕΑΝ, εφεδρικό Πεζικό των απλών 8 και 9 Ταξιαρχιών και τέσσερις εφεδρικοί λόχοι Καταδρομών. Εκτός των 71 και 33 που είχαν κάποιο ποσοστό επαγγελματιών και κληρωτών οι άλλες μονάδες, η διοικητική μέριμνα και η υποστήριξη θα γινόταν κυρίως από εφέδρους. Πυροβολικό και λοιπά μέσα δόθηκαν από την Στρατιά. Τα μέσα στο σύνολο ήταν παλαιά αναγκάζοντας την ημιεπαγγελματική 71η που είχε το καλύτερο υλικό και ρόλο ΔΤΑ τον καιρό της ειρήνης να αναλάβει ρόλο στρατηγικής εφεδρείας. Από τα χαρτιά εμφανίστηκε και η ΙΙΙ ΜΠ, ένας εφεδρικός σχηματισμός που ενεργοποιήθηκε με προσωπικό από τις σχολές αξιωματικών της Θεσσαλονίκης με ρόλο την επιχειρησιακή παρακολούθηση, ενώ το ΑΣΣ με πλήρωση εκ αποστράτων, θα αναλάμβανε την εποπτεία. Η δύναμη κάκιστη στο σύνολο αλλά δεν υπήρχε τίποτα άλλο διαθέσιμο. Το ΠΝ έστειλε τις μια παλιά εφεδρική Φ/Γ τύπου S και δύο αρχαίες πυραυλακάτους. Η αεροπορία μάζεψε στην τάχιστα ενεργοποιημένη αεροπορική βάση της Μίκρας μια χούφτα F-4PI και Α-7, ότι μπορούσε να διαθέσει το ΑΤΑ. Η διακλαδική διοίκηση δόθηκε στον Αντιπτέραρχο Π.Λ εξ αποστρατείας.


Εικόνα - Ελληνικό F-4E βομβαρδίζει μονάδες Διοικητικής Μέριμνας στα αρχικά στάδια εισβολής.


Στρατιωτική Ανάλυση
Οι Αλβανικές Ένοπλες Δυνάμεις έδειξαν ότι ήταν σε άριστο πεδίο στο είδος αγώνα που είχαν ασκηθεί και πολεμήσει στο Ιράκ. Με χρήση ελιγμών τακτικών ελαφρών μονάδων όχι μόνο κατόρθωσαν να καταλάβουν την ΒΗ μέσα στο απόγευμα της πρώτης ημέρας αλλά και να καθυστερήσουν όπου ήταν εφικτό τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Η χρήση τεχνολογιών από τις ενεργές δυνάμεις αντιαρματικών, ασυρμάτων και κυρίως τυφεκίων ελεύθερης σκόπευσης ήταν αριστοτεχνική προκαλώντας το σύνολο των απωλειών του αντιπάλου. Οι Αλβανοί δεν έκαναν χρήση αρμάτων μάχης, πλοίων ή πυροβολικού. Έγινε χρήση τεθωρακισμένων ερπυστριοφόρων και τροχοφόρων τα οποία και αποτέλεσαν γρήγορα στόχο και καταστράφηκαν μαζικά από έναν αντίπαλο που είχε εκπαιδευτεί αντιθέτως σε αγώνα ελιγμών τεθωρακισμένων δυνάμεων.

Οι εθελοντές, η αστυνομία και η πολιτοφυλακή έδρασαν ως μονάδες αναγνώρισης αρχικά και ύστερα εκδίκασης. Δεν είχαν καμία ελπίδα απέναντι σε εχθρικές δυνάμεις και μετά τις πρώτες συγκρούσεις προτίμησαν να δράσουν νύχτα ως τμήματα ενέδρας. Κάποιες τμήματα εξολοθρεύτηκαν πλήρως από ελληνικές δυνάμεις χωρίς να υπάρχει αναφορά για σύλληψη αιχμαλώτων.


Εικόνα - Κοσοβάροι σε επίδειξη δύναμης του 7ου ειδικού τμήματος. Χτυπήθηκαν απο Μ-110Α2 την ίδια νύχτα και όσοι επέζησαν εκτελέστηκαν απο ντόπιους.

Οι Ελληνικές Ένοπλες δυνάμεις έδρασαν στα Νατοϊκά πρότυπα. Άριστα οι επαγγελματικές τους δυνάμεις, μέτρια οι μονάδες κληρωτών και κάκιστα οι μονάδες με υψηλό ποσοστό εφέδρων. Οι τελευταίες υπέστησαν τις περισσότερες απώλειες. Υπήρχε σωστή χρήση αρμάτων μάχης και πυροβολικού στον αγώνα ελιγμών και άριστη χρήση αντιαρματικών όπως αναμενόταν. Εκτός της 71ης και της 1ης ΜΑΛ το πεζικό αντιμετώπισε προβλήματα ειδικά στα μέσα προστασίας. Οι εφεδρικές μονάδες με κατώτερο οπλισμό από τις αλβανικές έπρεπε να καλέσουν πυροβολικό (αρκετές φορές και από το ΠΝ) για να μην καταστραφούν. Τα μέσα ΜΧ δεν επαρκούσαν ούτε για τον καθαρισμό των κύριων οδών όπου σε περιπτώσεις έγινε σηματοδότηση ναρκοπεδίων με το χέρι. Τα μέσα διοίκησης και ελέγχου αποδείχθηκαν εντός των προσδοκιών χωρίς όμως να υπάρχει αντίπαλη προσπάθεια ηλεκτρονικού πολέμου. Στον τομέα αυτόν τα Ελληνικά τμήματα κατάφεραν να παρεμβάλουν τα Αλβανικά μέσα παλαιότερης γενιάς αλλά όχι αυτά των μονάδων ειδικών επιχειρήσεων.. Η γενική και διακλαδική διοίκηση αποδείχθηκε αργή σε ενέργειες και υπάρχει μελέτη υιοθέτησης Αμερικανικού προτύπου Τοπικού Διακλαδικού Διοικητή.



Εικόνα - Αλβανική νάρκη. Το σύνολο αυτών προκάλεσε απώλειες που έφτασαν το 30% των διαθέσιμων οχημάτων των πρώτων κυμάτων επίθεσης.


Απώλειες σε προσωπικό και υλικά
Οι Βορειοηπειρώτες υπέστησαν σε πληθυσμό 50,000, απώλειες 3500 νεκρών και 4500 τραυματιών φτάνοντας το 16% του συνόλου. Οι νεκροί βοήθησαν στην ενσωμάτωση της ΒΗ στην Ελλάδα μετά την έκθεση αυτών στα ΜΜΕ. Η ΒΗ κήρυξε Ημέρα Πένθους την 8η Αυγούστου.

Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και Σώματα Ασφαλείας είχαν απώλειες ανα κλάδο:

• ΠΑ:: 1 μαχητικό F-4 από βλάβη κατέπεσε με δύο νεκρούς, 12 τραυματίες στην αεροπορική βάση Αράξου από έκρηξη πυρομαχικών κατά την μεταφορά.
• ΣΞ: 174 νεκροί και 1,541 τραυματίες. 18 άρματα μάχης, 120 τεθωρακισμένα και τροχοφόρα καταστράφηκαν παντελώς. Η πλειοψηφία των νεκρών ήταν έφεδροι με τραύματα από βολίδες στον θώρακα
• ΕΑ/ΛΣ: 4 νεκροί και 8 τραυματίες

Οι Αλβανικές Ένοπλες Δυνάμεις και Σώματα Ασφαλείας είχαν απώλειες 2,469 νεκρών και 1,436 τραυματιών η πλειοψηφία από μονάδες της αστυνομίας και πολιτοφυλακών. Άλλοι 145 πολίτες βρήκαν τον θάνατο ενώ τραυματίστηκαν 349. Οι υψηλές απώλειες και ο μικρός αριθμός τραυματιών οφείλεται στην κάκιστη υγειονομική περίθαλψη του Αλβανικού Κράτους. Το σύνολο σχεδόν του τεθωρακισμένου και μη υλικού καταστράφηκε είτε στις συγκρούσεις με χερσαία τμήματα είτε από ενέργειες της ΠΑ και της ΑΣ.